18 maja 2021

House Of The Rising Sun – CoverToCover Vol. 138

Nikt nie wie, kto napisał „House Of The Rising Sun”. Korzenie tego utworu zdaniem historyków muzyki sięgają XVI wieku, choć moim zdaniem podobieństwa do angielskiej ballady „The Unfortunate Rake” są mocno umowne. Dziś na płytach znajdziecie najczęściej dopisek – utwór tradycyjny, lub jeśli konkretne nagranie bazuje na najbardziej znanej wersji nagranej przez zespół The Animals w 1964 roku, często jako współautor wskazywany jest Alan Price – klawiszowiec zespołu odpowiedzialny za aranżację tego nagrania.

Zdaniem specjalisty od historii folku i bluesa w Stanach Zjednoczonych – Alana Lomaxa, tytułowy „Rising Sun” to była częsta nazwa domów publicznych w Anglii w czasach, zanim ballady na których bazuje bez wątpienia amerykański utwór „House Of The Rising Sun” przybyły do Stanów Zjednoczonych wraz z osadnikami. Lomax wspiera swoją tezę na porównaniu tekstu do piosenki „Lord Barnard and Little Musgrave”. Jeden z takich przybytków wzorowanych na tych angielskich miał działać pod taką nazwą w Nowym Orleanie, stąd początek klasycznego tekstu utworu (przynajmniej zdaniem Lomaxa). Inni badacze wskazują z kolei na częste użycie motywu słońca w dekoracjach bogatych domów w Stanach Zjednoczonych wzorowanych na francuskich motywach znanych od czasów króla Ludwika XIV. Pierwszy tekst utworu pojawił się w druku w połowie lat dwudziestych XX wieku w Stanach Zjednoczonych.

Alan Lomax w czasie swoich wypraw archiwalnych nagrał w Kentucky kilka wersji „The Rising Sun Blues” na długo zanim na świat przyszli członkowie The Animals. W czasie drugiej wojny światowej utwór śpiewali Woody Guthrie i Lead Belly. Był to więc jeden z pierwszych utworów wykonywanych przez białych i czarnych bardów Ameryki w tym samym czasie.

Prawdziwa popularność utworu zaczęła się jednak dopiero w początkach lat sześćdziesiątych za sprawą Boba Dylana, który nagrał utwór na swojej debiutanckiej płycie złożonej głównie z bluesowych i folkowych coverów, a także Dave Van Ronka, Joan Baez i Joni Mitchell. W ten sposób pierwotnie folkowy utwór, który zanim nagrał go Dylan był raczej bluesem, ponownie stał się utworem folkowym.

Kolejną transformację zapewnił piosence zespół The Animals, który chcąc podbić Amerykę, sięgał na swoich amerykańskich koncertach i płytach, które w Stanach Zjednoczonych zawierały inny materiał niż albumy wydawane w Wielkiej Brytanii, po amerykański repertuar. W ich wykonaniu „House Of The Rising Sun” stał się ponownie elektrycznym bluesem. W jednym z wywiadów lider The Animals – Eric Burdon przyznał jednak, że po raz pierwszy usłyszał utwór na koncercie jednego z mniej znanych brytyjskich pieśniarzy folkowych. Gitarzysta zespołu Hilton Valentine pożyczył sobie sporo z wykonania Boba Dylana, do czego po latach otwarcie się przyznał, za to Alan Price zaproponował całkiem udaną partię na organach, która doprowadziła do zmiany metrum z prostego 4/4 na 6/8, co daje do dziś Price’owi prawo do współautorstwa wersji nagranych w tym metrum.

W latach sześćdziesiątych wielu amerykańskich wykonawców nagrywało przeboje The Beatles i innych brytyjskich zespołów chcąc przyciągnąć uwagę nastolatków zapatrzonych w nowych brytyjskich idoli. Stąd kilka udanych i wiele niepotrzebnych nagrań. Nie poszukujcie jakoś szczególnie The Platters, Dolly Parton, czy nawet Helen Merrill albo The Everly Brothers. Najlepiej z temat poradziła sobie Nina Simone w 1967 roku („Nina Simone Sings The Blues”). Do dziś utwór wraca w klasycznych bluesowych wykonaniach (jak choćby Jarka Śmietany z Billem Nealem) i nieco bardziej egzotycznych i zaskakujących – jak duńskiego zespołu Blue Lotus.

Utwór: House Of The Rising Sun
Album: Songbird: Joan Baez
Wykonawca: Joan Baez
Wytwórnia: Vanguard
Rok: 1960
Numer: 5060143493874
Skład: Joan Baez – voc, g, Fred Hellerman – g.

Utwór: House Of The Rising Sun
Album: Archives – Volume 1: The Early Years (1963 - 1967)
Wykonawca: Joni Mitchell
Wytwórnia: Rhino / Warner
Rok: 1963 (2020)
Numer: 603497849963
Skład: Joni Mitchell – voc, ukulele.

Utwór: House Of The Rising Sun
Album: The Animals (A's B's & EP's)
Wykonawca: The Animals
Wytwórnia: MGM / Parlophone
Rok: 1964
Numer: 724358311426
Skład: Eric Burdon – voc, Alan Price – kbd, b voc, Hilton Valentine – g, b voc, James Tappy Wright – g, Chas Chandler – b, b voc, John Steel – dr, b voc.

Utwór: House Of The Rising Sun
Album: Nina Simone Sings The Blues
Wykonawca: Nina Simone
Wytwórnia: RCA / Columbia / Sony
Rok: 1967
Numer: 828767333427
Skład: Nina Simone – voc, p, Buddy Lucas – ts, harm, Eric Gale – g, Rudy Stevenson – g, Ernie Hayes – org, Bob Bushnell – b, Bernard Pretty Purdie – dr.

 Utwór: House Of The Rising Sun
Album: Seven Continents
Wykonawca: Blue Lotus
Wytwórnia: Stunt
Rok: 2014
Numer: 663993140926
Skład: Jar Mikkel Nordso – g, Tine Rehling – harp, Ole Theill – table.

Utwór: House Of The Rising Sun
Album: Live! At Impart
Wykonawca: Jarosław Śmietana & Bill Neal
Wytwórnia: JSR
Rok: 2012
Numer: 5907803688181
Skład: Jarosław Śmietana – g, voc, Bill Neal – voc, ts, Wojciech Karolak – hamm, kbd, Paweł Tomaszewski – kbd, Marcin Lamch – b, Adam Czerwiński – dr.

Brak komentarzy: